12/05/2020 GYİAD Raporlar

GYİAD - Moral Partners Hukuk Raporu XVI: Covid-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbir ve Önlemler - III

Daha önceki yazılarımızın devamı olarak güncel gelişmeler ışığında 2020 Mart ayı sonundan itibaren alınan önlem ve tedbirlere ilişkin düzenlemelere aşağıda yer vermekteyiz:

1- 81 İlde Pazaryeri Uygulama Değişikliği

07.05.2020 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile Koronavirüs tedbirleri kapsamında daha önce il, ilçe ve beldelerdeki mahalle/semt pazarlarında; giyim, oyuncak, çiçek, fide, zücaciye/nalburiye vb. ihtiyaç malzemelerinin satışının geçici süreliğine kısıtlanmasına ilişkin alınan karar, 11.05.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaldırılmıştır. Ancak daha önce yayımlanan 27.03.3030 tarihli genelgede yer alan satış yerleri (tezgâh/sergi) arasında en az 3 (üç) metre mesafe olması gibi kurallara uyulmaya devam edilecektir.

2- 65 Yaş ve Üzeri/20 Yaş Altı/Kronik Rahatsızlığı Bulunan Kişilerin Sokağa Çıkma Kısıtlaması İstisnası

06.05.2020 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile 65 yaş ve üzeri/20 yaş altı/kronik rahatsızlığı bulunan kişilerin sokağa çıkma kısıtlamasına istisna getirilmiştir. Buna göre 81 (seksenbir) ilde sokağa çıkmaları kısıtlanan 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlıkları olan vatandaşlar ve ihtiyaç duyulan hallerde refakatçileri, 10.05.2020 Pazar günü, sokağa çıkma kısıtlamasının uygulanmadığı 57 (elliyedi) ilde olmak üzere 11.00-15.00 saatlerinde yürüme mesafesiyle sınırlı olmak, sosyal mesafe kuralına riayet etmek ve maske takmak kaydıyla dışarı çıkabilecektir.

Ayrıca, sokağa çıkma kısıtlaması bulunan 14 yaş ve altı çocukların 13.05.2020 Çarşamba günü; 15-20 yaş arasındaki gençlerin ise 15.05.2020 Cuma günü, 11.00-15.00 saatleri arasında yürüme mesafesiyle sınırlı olmak, sosyal mesafe kuralına riayet etmek ve maske takmak kaydıyla istisna olarak dışarı çıkmalarına izin verilmektedir.

3- Berber,GüzellikSalonuKuaförlerinAçılması

Daha önce yayınlanmış olan İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile 21.03.2020 saat 18.00 itibari ile faaliyetleri durdurulan berber, güzellik salonu/merkezi, kuaför vb. iş yerleri, 06.05.2020 tarihi itibariyle yayınlanan İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile Koronavirüs salgının etkileri gözetilerek belirlenecek kurallara uyulması kaydıyla 11.05.2020 tarihinde faaliyete devam edebileceklerdir. Bu kapsamda bir takım kurallar getirilmiş olup, bunlardan bazıları;

• Faaliyet saatleri 09.00-21.00 saatleri arasında olacaktır,

Randevu sistemiyle müşteri kabulü esas olacak, aynı anda yan yana iki koltukta müşteri kabul edilmeyecek,
İş yerinde çalışanlar mutlaka maske takacak, tüm malzemeler steril hale getirilecek,
İşyerlerinde yiyecek ve içecek ikramında bulunulmayacak,
Berberlerde jilet/ustura ile sakal tıraşı yapılması hizmeti, bayan kuaförleri ve güzellik

merkezlerinde, cilt bakımı, makyaj ve kalıcı makyaj hizmetleri geçici süreliğine verilmeyecek şeklindedir.

4- Şehir Giriş Çıkış Tedbirleri ve Yaş Sınırlaması

Daha önce İçişleri Bakanlığı’nın 89789865-153 sayılı Şehir Giriş/ Çıkış Tedbirleri ve Yaş Sınırlaması konulu 03.04.2020 tarihli Genelgesi ile 30 (otuz) Büyükşehir ile Zonguldak ili için giriş çıkış yasağı getirilmişti. 04.05.2020 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile Adana, Ankara, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Manisa, Mardin, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van ve Zonguldak olmak üzere toplam 24 (yirmidört) ile yapılacak kara, hava ve deniz yolu ile (toplu ulaşım aracı, özel araç vb.) gerçekleştirilecek tüm giriş/çıkışlar 15 (onbeş) gün süreyle kısıtlanırken; Aydın, Antalya, Erzurum, Hatay, Malatya, Mersin ve Muğla illerine hava, kara ve deniz yoluyla yapılacak giriş/çıkış kısıtlaması kaldırılmıştır.

5- Ticari Taksilerin Trafiğe Çıkış Kısıtlamasında Değişiklik

Koronavirüs salgınının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, sosyal izolasyonu temin, sosyal mesafeyi koruma ve yayılım hızını kontrol altında tutma amacıyla daha önce İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile 30.03.2020 tarihinden itibaren İstanbul, Ankara ve İzmir illerinde kayıtlı ticari taksilerin trafiğe çıkışlarında plakasının son hanesine göre kısıtlamaya gidilmişti.

İçişleri Bakanlığının 04.05.2020 tarihli Genelgesi ile ticari taksilerin plakalarının son hanelerine göre gün aşırı olarak trafiğe çıkmalarına ilişkin kısıtlamanın 04.05.2020 saat 24.00 itibariyle sona ermesine karar verilmiştir.

6- Yargı Alanında Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresinin Uzatılmasına Dair Karar

2480 Sayılı Yargı Alanındaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresinin Uzatılmasına Dair Karar (“Karar”) 30.04.2020 tarihli ve 31114 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup; yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla yargı alanında durdurulan 15.06.2020 (bu tarih dâhil) tarihine kadar uzatılmıştır.

7- Koronavirüs Salgını İle Mücadele Kapsamında Denizcilik Sektörü İçin Alınan Tedbirler

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü 21.04.2020 tarihinde Denizcilik Sektörü için alınan tedbirleri içeren bir genelge yayınlamıştır. Limanlara gelen gemiler ile ilgili tedbirler, ticaretin devamlılığına yönelik tedbirler, liman başkanlıklarındaki teması en aza indirmek ve denizcilik sektörünün salgından en az etkilenmesini temin amacıyla alınan tedbirler olmak üzere birçok konuda düzenleme yapılmıştır. Bunlarda bazıları;

Uluslararası sefer yapan Türk ve yabancı bayraklı tüm gemi ve deniz aracı ilgililerinin yapması gereken bildirim sürelerinin pandemi süresince 48 (kırksekiz) saate çekilmesi,
Ege Adaları ve Yunanistan Ana Kıtası ile ülkemiz limanları arasında yolcu taşımacılığı amacıyla yapılan uluslararası seferlerin pandemi süresince durdurulması,

Şirket, gemi, su ve iç su araçlarının ulusal belgelerinden 11.03.2020 tarihi ile 31.06.2020 tarihi aralığında süresi dolan veya dolacak olan belgelerinin süresinin 1.08.2020 tarihine kadar uzatılması,
Gemiadamı Cüzdanı, Gemiadamı Yeterlik Belgesi ve STCW Sertifikalarının sürelerinin bitim tarihinden itibaren 3 (üç) aya kadar uzatılması şeklindedir.

8- 4447SayılıİşsizlikSigortasıKanunuGeçiciMadde24KapsamındaNakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar

Daha önce 16.04.2020 tarihli 7244 sayılı Yeni Koronavirüs Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na Geçici 24. Madde eklenmişti. Bu madde ile; ücretsiz izne çıkarılan ve kısa çalışma ücretinden yararlanamayan işçiler ile 15.03.2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi sona eren ve işsizlik ödeneğinden yararlanamayanlar, yaşlılık aylığı almamak kaydıyla nakdi ücret desteğinden yararlanabileceği düzenlenmiştir. 22.04.2020 tarihinde ise Sosyal Güvenlik Kurumu internet sitesinde Nakdi Ücret Desteği Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar’ı yayımlayarak ücret desteğine ilişkin başvuru esasları, hak kazanma şartları ve ödemeye dair hususlar düzenlenmiştir.

9- 399 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile Bazı Satış ve Ecrimisil Bedellerinin Tahsilatı Ertelenmesi

17.04.2020 tarihinde yayınlanan 7244 sayılı Yeni Koronavirüs Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte kimi kamu alacaklarının ertelenmesinin yolu açılmış ve bazı kira bedellerinin tahsil edilmeyeceği düzenlenmiş, ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na (“Bakanlık”) satış ve ecrimisil bedellerini erteleme yetkisi verilmişti. Bakanlık, 22.04.2020 tarihli ve 31107 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 399 sıra no.lu Milli Emlak Genel Tebliği (“Tebliğ”) ile bu yetkisini kullanarak bazı satış ve ecrimisil bedellerinin tahsilatını ertelemiştir.

Tebliğ ile erteleme kapsamına 19.04.2012 tarihli ve 6292 sayılı Orman Köylülerinin Kalkınmalarının Desteklenmesi ve Hazine Adına Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanunun 6’ncı maddesi kapsamında kalan 2/B arazileri ve tarım ve hayvancılık amacıyla kullanılanlar gibi birtakım hazine arazileri girmektedir. Bu kapsamda 01.04.2020 tarihinden itibaren 3 (üç) ay içerisinde ödenmesi gereken satış ve ecrimisil bedelleri vade tarihleri itibariyle 3 (üç) ay süre ile ertelenmiştir.

10- Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin Verilme ve Ödeme Sürelerinin Uzatılması

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 21.04.2020 tarihinde 129 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri (“Sirküler”) yayımlanmıştır. Sirküler ile Vergi Usul Kanunu’nun 17 ve mükerrer 28 inci maddelerindeki yetkiye dayanılarak 24.04.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Şubat ve 27.04.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Mart (vergilendirme dönemi üç aylık olan mükelleflerin 2020/Ocak-Şubat-Mart dönemi dâhil) dönemine ait Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme ve ödeme süreleri 28.04.2020 günü sonuna kadar uzatılmıştır.

11- Mücbir Sebep Kapsamında Olmayan Mükelleflerin Yükümlülüklerine İlişkin Ertelemeler

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 20.04.2020 tarihinde yayımlanan 128 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri (“Sirküler”) ile;

a) 518 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde belirtilen mücbir sebepler kapsamında olmayan kurumlar vergisi mükelleflerinin 30.04.2020 günü sonuna kadar imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma süresi ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süresi 01.06.2020 günü sonuna,
b) Basit usule tabi mükellefler tarafından 30.04.2020 günü sonuna kadar Defter-Beyan Sistemine kaydedilmesi gereken 2020/Ocak-Şubat-Mart dönemine ilişkin alış ve giderler ile satış ve hasılatlara ilişkin kayıt süresi 31.07.2020 günü sonuna kadar uzatılmıştır.

12- Kurumlar Vergisi Beyannamesinin Ertelenmesi

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 17 Nisan 2020 tarihinde VUK-127/2020-6 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleri – 127 (“Sirküler”) yayınlanmıştır. Sirküler ile Kurumlar Vergisi beyanname sürelerine ilişkin düzenleme yapılmıştır. Bu kapsamda, 30.04.2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2019 yılı hesap dönemine ait Kurumlar Vergisi beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 01.06.2020 günü sonuna kadar uzatılmıştır.

13-7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

“7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covıd-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Torba Kanun”) 17.04.2020 tarihli ve 31102 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Torba Kanun, yeni Koronavirüs salgınının önlenmesi ve etkilerinin azaltılması amacıyla alınan tedbir ve önlemler doğrultusunda ekonomik, sosyal ve tıbbi alanlarda birçok düzenleme içermektedir.

Torba Kanun, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiş olmakla birlikte bazı düzenlemelerin geçerlilik ve uygulama tarihleri geçmişe yönelik olup, Torba Kanun ile iş ve sosyal güvenlik hukukuna, ticaret hukukuna ve perakende sektörüne ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Bu konulara ilişkin düzenlemelere detaylı olarak yer verdiğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

14- 7242 Sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

“7242 Sayılı Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Kanun”) 15.04.2020 tarihli ve 3110o sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, Kanun ile koşullu salıverilmeye ilişkin olarak ceza infaz kurumlarında geçirilmesi gereken süreler yeniden belirlenmiştir. Buna göre, istisna kapsamında tutulan suçların dışında, 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlarla ilgili olarak koşullu salıverilme için ceza evinde geçirilmesi gereken süre, cezanın 2/3’ü iken bu oran 1⁄2’ye indirilmiştir.

Kanun ile denetimli serbestlik süresi de düzenlenmiş olup, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un Geçici 6/1. maddesi uyarınca 30.03.2020 tarihinden önce işlenmiş suçlar bakımından denetimli serbestlik süresi bir yıldan üç yıla çıkarılırken; Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten sonra işlenen suçlar bakımından bir yıllık denetim süresi korunmuştur. Ayrıca, Kanun ile özel infaz usullerinin kapsamına değişikliğe gidilerek 65 yaşının üstündeki hükümlüler ve çocuklar için özel infaz usulleri yeniden düzenlenmiştir.

15- Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

10.04.2020 tarihli Resmi Gazetede Yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Tüketici Hakem heyetlerine ilişkin süreler geçmişe etkili olarak 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmuştur.

16- Derneklerin Beyanname ve Bildirimleri Sunma Süresi Ertelendi

İçişleri Bakanlığı, 03.04.2020 tarihli Genelgesi ile derneklerin yıllık beyannameleri ile ilgili mevzuattan kaynaklı diğer bildirimlerin verilme sürelerini 01.08.2020 tarihine kadar geçici olarak ertelemiştir.

17-Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ

Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de ("2020/4 sayılı Tebliğ") Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (“2020/11 sayılı Tebliğ") 29.03.2020 tarihli ve 31083 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. 2020/11 sayılı Tebliğ ile daha önce 2020/4 sayılı Tebliğ´in kapsamı dışında kalan alanlar genişletilmiştir. Buna göre, İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.’nin çoğunluk hisselerine sahip olduğu bankalar ve bunun yanı sıra tüm diğer bankaların yurt dışında bulunan şubeleri, ATM’leri ve benzeri nitelikteki işlem noktaları Tebliğ kapsamı dışında bırakılmıştır. Ek olarak, "referans oran" ve "ticari müşteri" tanımları revize edilmiştir.

2020/11 sayılı Tebliğ uyarınca, ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarifelerde değişiklik olması hâlinde, söz konusu değişikliklerin uygulamaya konulmadan önce Merkez Bankasına bildirilmesi ve bildirilen azami tarifelerin üzerinde herhangi bir ücret tahsil edilemeyeceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca, 2020/4 sayılı Tebliğ´in 7. Maddesinde yapılan değişiklikler uyarınca, belli bir süre boyunca aynı ücretin uygulanacağı bildirilmiş olan standart

ürün ve hizmet ücretlerinde yapılacak artışların da ticari müşteriye en az 2 (iki) iş günü öncesinden bildirileceği hüküm altına alınmıştır.

18-Kamu İhale Sözleşmelerinde Mücbir Sebebe İlişkin Genelge

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Genelgesi(“Genelge”) 02.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Genelge ile kamu ihale sözleşmeleri için mücbir sebep kılavuzuna yer verilirken, kamu ihalesi sonrasında yapılan sözleşmelerde söz konusu işin yerine getirilmesinin Koronavirüs salgını nedeniyle geçici veya sürekli olarak, kısmen veya tamamen imkânsız hale gelmesi durumunda yüklenicilerin imkânsızlığı belgelendirerek sözleşmenin tarafı olan idareye başvurmaları gerektiği düzenlenmiştir.

19- Enerji Piyasası Denetleme Kurulu Tarafından Alınan Önlemler

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 02.04.2020 tarihinde aldığı kararla (“Karar”) Koronavirüs salgınını Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin (“Lisans Yönetmeliği”) 35. maddesi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin (“Üretim Yönetmeliği”) 19. maddesi kapsamında mücbir sebep olarak kabul edilmiştir.

Bu kapsamda; Önlisans veya lisans sahibi tüzel kişilerin Lisans Yönetmeliği kapsamında belirlenmiş süreli yükümlülükleri, bu yükümlülüklerin 10.03.2020 veya sonrasında sona erecek olmaları koşuluna bağlı olarak, herhangi bir işleme gerek olmaksızın, bir defaya mahsus 3 (üç) aylık süre uzatımına tabi tutulmuştur.

Lisansız Elektrik Üreticileri açısından ise, Üretim Yönetmeliği kapsamında kurulması öngörülen üretim tesislerinden bağlantı anlaşma süresi 10.03.2020 tarihinde veya sonrasında sonra erecek olan gerçek ve tüzel kişilere, herhangi bir işleme gerek olmaksızın ve bir defaya mahsus olmak üzere 3 (üç) aylık süre uzatımı sağlanmıştır.

20- Tıbbi Tanı Kitlerinin İthaline İlişkin Tebliğ

Tıbbi Tanı Kitlerinin İthaline İlişkin Tebliğ (“Tebliğ”), 02.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, Tebliğ uyarınca Koronavirüs teşhislerinde kullanılabilen reaktifler, standart (referans maddeleri) ve belirli bağışıklık ürünlerinin (birlikte “tıbbi tanı kitleri”) ithalatı için Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun uygunluk yazısı aranması gibi bir takım yükümlülükler getirilmiştir.

21- MTO Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü Maddeleri 2020

Milletlerarası Ticaret Odası –International Chamber of Commerce- tarafından 25.03.2020’de Mücbir Sebep ve Aşırı İfa Güçlüğü Maddeleri yayımlanarak, mücbir sebep ve ifa güçlüğü kavramları yeniden düzenlenmiş ve bu maddelerin 2003 versiyonu güncellenmiştir.

GYİAD - Moral Partners Hukuk Raporu XVI: Covid-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbir ve Önlemler - III

KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİNE İLİŞKİN AYDINLATMA METNİ