GYİAD - Moral Partners Hukuk Raporu VIII: Covid-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbir ve Önemler -2
I. COVID-19 SALGININA YÖNELİK ÇIKARILAN KANUN İLE ALINAN ÖNLEMLER
26.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişik Yapılmasına Dair Kanun’un (“Kanun”) kabulü ile Koronavirüsü’ne karşı alınan tedbirler ve önlemler yasalaştırılmış olup, Yargılamalara İlişkin Sürelerin Durdurulması, Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Koşulları, Telafi Süresi, Kira Bedellerinin Ödenmemesi gibi birçok husus hüküm altına alınmış olup, detaylı içeriğe “7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yayımlandı” başlığı ile yayımlamış olduğumuz yazımızdan ulaşabilirsiniz.
II. VERGİ DÜZENLEMELERİ
24.03.2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği´nde (“Vergi Tebliği”) Koronavirüs salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve bu Vergi Tebliği ile belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılmasına imkân veren düzenlemeler yer almaktadır.
Vergi Tebliği ile; 23.03.2020 tarihli “COVID-19 Salgınına Karşı Alınan Tedbir Ve Önlemler” başlıklı yazımızda da paylaşmış olduğumuz “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketinde yer alan, (i) Perakende Ticaret ve Alışveriş Merkezleri, (ii) Demir Çelik ve Metal Sanayii, (iii) Otomotiv, (iv) Lojistik-Ulaşım, (v) Sinema ve Tiyatro Faaliyetleri, (vi) Konaklama, (vii) Yiyecek ve İçecek Hizmetleri, (viii) Tekstil ve Konfeksiyon Faaliyetleri, (ix) Etkinlik ve Organizasyon sektörlerinin mücbir sebep halinden yararlanması hüküm altına alınmış olup; doğrudan etkilenenler ya da İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen iş yerlerinin bulunduğu bu sektörlerde faaliyette bulunan mükelleflerin 1 Nisan 2020 - 30 Haziran 2020 tarihlerinde mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir. Vergi Tebliği ile belirlenen sektörler için Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında verilmesi gereken muhtasar ve KDV beyannamelerine ilişkin ödemeler de altışar ay ertelenmiştir.
Bu şekilde 1.9 milyon gelir vergisi mükellefi ´mücbir sebep hali´ kapsamına alınarak, desteklerden yararlanmalarının önü açılmıştır. Ek olarak Vergi Tebliği ile sokağa çıkma yasağı getirilen 65 yaş üstü ve kronik hastalığı olan vatandaşların da beyanname verme ve ödeme yükümlülükleri yasağın kalktığı tarihi takip eden 15´inci günün sonuna kadar ertelenmiştir.
III. PAZAR SATIŞ YERLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER
İçişleri Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından 27.03.2020 tarihinde Koronavirüs Salgını ile Mücadele Kapsamında Pazar/Satış Yerleri İle İlgili Ek Genelge çıkarılmış olup, kamuoyunda sosyete pazarı olarak adlandırılanlar başta olmak üzere sergi ve tezgâhlarda giyim, oyuncak, süs eşyası, çanta vb. zaruri olmayan ihtiyaç maddelerinin satışının yapıldığı tüm pazarların faaliyetlerinin 27 Mart saat 17.00 itibariyle geçici bir süreliğine durdurulmasına karar verilmiştir. Buna göre vatandaşların sebze, meyve, tahıl, bakliyat, temizlik malzemesi gibi temel gıda/temizlik maddelerinin karşılandığı pazarlarda giyim, oyuncak, vb. zaruri olmayan ihtiyaç maddelerinin satışına izin verilmeyecektir.
İl, ilçe ve beldede yaşayan vatandaşların temel gıda/temizlik maddelerinin karşılanması için mevcut pazarlardaki yoğunluk göz önünde tutularak ihtiyaca göre yeni pazar/satış yerleri belirlenebilecek olup, mevcut pazar yerlerinde ve yoğunluğu dağıtmak için belirlenen yeni pazar/satış yerlerinde her bir satış yeri (tezgâh/sergi) arasında en az 3 metre mesafe olacak şekilde pazar/satış yerleri düzenlenecektir. Ayrıca Pazar/satış yerleri en geç saat 19:00’a kadar faaliyet yürütebilecek olup; buna yönelik tebligatlar pazar esnafına yapılacaktır.
IV. MARKETLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER
Bakanlık, Koronavirüs salgını ile mücadele kapsamında alınacak tedbirlere ilişkin yeni bir ek genelge (“Genelge”) hazırlamış olup, 24.03.2020 tarihinde Koronavirüs Salgını ile Mücadele Kapsamında Marketlerle İlgili Ek Genelge yayınlanmıştır. Söz konusu Genelge kapsamında marketlerin çalışma saati ve marketlerde alışveriş yapan müşteri sayısı düzenlenmiştir.
Depolar, idari bürolar vb. hariç olmak üzere, market içindeki en fazla müşteri sayısı müşteriye doğrudan hizmet sunulan toplam alanın onda biri kadar olacak olup, Örneğin marketin müşterilerin hizmetine sunulan alanı 100 metrekare ise aynı anda içeride en fazla 10 müşteri olması gerekecektir.
Tüm marketlerin, hizmet alanı büyüklüğüne göre içeride bulunabilecek maksimum müşteri sayısını market girişlerine asarak ilan etmesi ve içeride belirlenen sayıda müşteri bulunması için gerekli tedbirleri alması gerekmektedir. Market içinde belirlenen sayıda müşteri var ise içerden müşteri çıkmadan başka müşteri içeriye alınmayacak ve Marketler aynı zamanda içeriye girmek için bekleyen müşterilerin en az bir metre mesafe ile beklemeleri gerektiğini sürekli hatırlatarak, bu hususu belirten bir afişi market girişinde görülen bir yere asacaktır.
V. TOPLU TAŞIMA İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER
24.03.2020 tarihinde Bakanlık tarafından yayınlanan yukarıda bahsedilen Koronavirüs Salgını ile Mücadele Kapsamında Marketlerle İlgili Ek Genelge içeriğinde aynı zamanda toplu taşımaya ilişkin düzenlemeye de yer verilmiş olup, İl/ilçelerdeki tüm şehir içi ve şehirlerarası çalışan toplu taşıma araçları (şehirlerarası yolcu otobüsleri dâhil); araç ruhsatında belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin %50’si oranında yolcu kabul edecek; araç içindeki yolcuların oturma şekli yolcuların birbirleriyle temasını engelleyecek şekilde olacaktır.
VI. SAĞLIK HİZMETLERİ
T.C. Sağlık Bakanlığı Hasta Hakları ve Tıbbi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı tarafından "Pandemi Hastaneleri" konulu bir duyuru yayımlanmıştır. Pandemi Hastanesi COVID-19 tanısı almış (test pozitif) vakaların tedavi sürecinin yapılmış olduğu hastane olarak tanımlanır. Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler ile Devlet/Vakıf Üniversitesi hastaneleri ve tüm özel sağlık kuruluşlarınca uygulanmak üzere;