GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri - 8
Artış eğilimine yol açan son hafta içinde gelişen ülkeler olmuştur. Brezilya başta olmak üzere Güney Amerika ülkeleri salgının merkezi haline gelmektedir. 16 Mayıs günü Brezilya’da 13.220, Rusya’da 9.200 yeni vaka yaşanmıştır. ABD ve İngiltere’de de yeni vaka sayıları yine yüksek kalmaya devam etmiştir. Avrupa ülkelerinde günlük yeni vaka sayıları binin altında kalmıştır. Asya’da ise günlük vaka sayılarındaki artış salgında yeni dalga endişesi yaratmıştır. Mevcut gelişmeler çerçevesinde dünya genelinde yeni vaka sayısının en aza ineceği tarih için haziran ayı beklentisi temmuz ayına kaymıştır. İlaç ve aşı çalışmaları sürmektedir, ancak kalıcı bir sonuca ulaşılamamıştır. Dünya sağlık örgütü başkanının covid-19 kontrol altına alınacak ama hiç kaybolmayacak açıklaması da endişe ile karşılanmıştır.
Dünya Ekonomisinde Toparlanmaya İlişkin Kaygılar Arttı
Bir yandan bazı ülkelerde alınan önlemler azaltılırken diğer yandan bazı ülkelerde salgının hızla yayılması salgının ekonomik etkileri açısından beklentileri bozmuştur. Hafta içinde ABD merkez bankası başkanı Powell da ekonomide toparlanmanın uzun ve engebeli olacağını açıklamıştır. Beklenen resesyonun daha sert olabileceği uyarısı yapmıştır. Bu açıklamalara bağlı olarak piyasa fiyatlamaları da aşağı yönlü yenilenmiştir. Diğer yandan ABD’nin Çin’e yönelik sert suçlamaları ve yeni ekonomik önlemleri gündeme getirmesi de hem toparlanma hızı konusunda hem de yeni bir soğuk savaş mı başlıyor endişelerini getirmiştir. ABD’de işsizlik maaşı başvuruları 36,5 milyona ulaşmış ve ekonomideki hasarı ortaya koymuştur. Son hafta içinde dolar güçlü kalmaya devam etmiştir. Petrol ve emtia fiyatları da zayıf seviyelerini sürdürmüştür.
Türkiye’de Günlük Yeni Vaka Sayısında Gerileme Devam Ediyor
Türkiye’de korona virüs salgınının yayılma hızı 11-17 Mayıs haftasında yavaşlamaya devam etmiştir. 17 Mayıs akşamı itibariyle toplam vaka sayısı 149.435 ve vefat sayısı 4.140 olarak gerçekleşmiştir. Bu sayılar 10 Mayıs tarihi itibariyle 138.657 toplam vaka ve 3.786 toplam vefat şeklinde olmuştu. Bu hafta günlük vaka sayıları önce 1.500 seviyelerinde kalmış ve son gün ise 1.368 vaka ile gerileme dönemini sürdürmüştür. Son hafta günlük yapılan test sayısı 35 bin seviyesine yaklaşmıştır ve pozitif sonuç alınma oranı yüzde 4,0’ün de altına inmiştir. Günlük vaka sayılarının istikrarlı olarak aşağı düştüğü görülmektedir. Muhtemelen önümüzdeki iki hafta içinde günlük 1000 seviyesinin altına inilebilecektir. İzolasyon önlemleri ise sürmektedir. Mayıs ayı içinde sıkı izolasyon önlemleri kontrollü olarak azaltılmakla birlikte sürmektedir. Açıklanan 4 aşamalı kademeli geri dönüş planı da 11 Mayıs tarihi itibariyle uygulanmaya başlamıştır.
Türkiye Ekonomisinde İktisadi Faaliyetlere Geri Dönüş Başlarken Finansal Kırılganlık Sürüyor
Türkiye’de iktisadi faaliyetlere geri dönüş 11 Mayıs tarihi itibariyle kademeli olarak başlamıştır. Zorunlu ve ihtiyarı olarak kapalı kalan faaliyetler kademeli olarak mayıs ayında açılmaktadır. Ancak iktisadi faaliyetlerde toparlanma zaman alacaktır. Yılın ilk 4 ayında oluşan 72,8 milyar TL bütçe açığı krizin kamu üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Diğer yandan mart ayında 4,9 milyar dolar olan cari işlemler açığı da döviz dengesine ilişkin endişelerin haklı olduğunu göstermiştir. Ekonomide halen döviz dengesine ve Türk lirasının değerine bağlı finansal kırılganlık devam etmektedir. Merkez Bankası’nın swap hatları oluşturacağına ilişkin kaynağı belirsiz haberler Türk lirasının geri çekilmesine yol açmıştır. Ancak hafta boyunca 600 puanın üzerinde kalan Türkiye’nin kredi takas risk primi (CDS) mevcut riskleri yansıtmaya devam etmiştir. Döviz varlıklarına ilişkin endişeler nedeniyle kamu kesimi ithalatta çok sayıda yeni ürüne ilave yüzde 30 gümrük vergisi getirmiştir. Haftanın son günü Avrupa’nın takas şirketlerinin Türk lirası cinsi işlemlere ilişkin aldıkları sınırlama kararına gerekçe olarak Türk lirasındaki belirsizlikler gösterilmiştir. Yetersiz döviz rezervi kaynaklı yüksek finansal kırılganlık sürmektedir.