GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri - 6
Dünya’da Gelişmeler
Bu veriler çerçevesinde korona virüs salgını dünya genelinde zirveye ulaşmıştır. Ancak henüz aşağı yönlü bir eğilim görülmemektedir. Özellikle ABD ve İngiltere’de yeni vaka sayıları halen yüksek gerçekleşmektedir. Avrupa Birliği’nde ise başta Almanya olmak üzere yeni vaka sayıları düşmektedir. Almanya izolasyonları kademeli olarak kaldırmaya başlamıştır. İtalya 4 mayıstan itibaren kademeli olarak kaldıracaktır. Dünya genelinde iyimser tahmin ile Haziran ayı ikinci yarısında yeni vaka sayısının en aza ineceği öngörülmektedir. Bu tarihe kadar ülkelerde kademeli olarak izolasyonlar azaltılacaktır. İlaç ve aşı çalışmalarında ise halen nihai bir sonuca ulaşılamamıştır.
Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüs salgınının dünya ekonomisi üzerindeki etkileri özellikle nisan ayında daha belirgin şekilde ortaya çıkmıştır. İktisadi faaliyetler ve talep nisan ayında dip yapmıştır. Hizmetler sektöründen sonra sanayideki sert daralmalar nisan ayında ortaya çıkmıştır. Sanayi üretimi ve ihracatta yüzde 40’a varan küçülmeler ortaya çıkmıştır. Merkez Bankalarının piyasalara destekleri artarak devam etmektedir. ABD merkez bankasının bilançosu iki ayda 2,5 trilyon dolar genişlemiştir. Avrupa Merkez Bankası yeni bir likidite programı başlatmıştır. Açıklanan ilk çeyrek verilerine göre ABD yüzde 4,8, AB yüzde 2,7 daralmıştır. Gelişen ülkelerde ise finansal koşullar zorlaşmaktadır. Petrol ve emtia fiyatlarındaki düşüş re gelişen ülkeleri olumsuz etkilemektedir. Çin’den sonra Avrupa Birliği’nde de izolasyonların kaldırılmaya başlaması ile mayıs ayında iktisadi faaliyetler yeniden hayata başlayacaktır.
Türkiye’de Gelişmeler
Türkiye’de korona virüs salgınının yayılma hızı 27-Nisan-3 Mayıs haftasında önemli ölçüde yavaşlamıştır. 3 Mayıs akşamı itibariyle vaka sayısı 126.045, vefat sayısı 3.397 olmuştur. Bu sayılar 27 Nisan tarihi itibariyle 112.261 vaka ve 2.900 vefat şeklindeydi. Bu hafta içinde günlük vaka sayıları önce 3 bin seviyesinin altına inmiş son iki gün ise 2 bin seviyesinin altında gerçekleşmiştir. Son hafta günlük yapılan test sayısı 40 bin seviyesine yaklaşmıştır ve pozitif sonuç alınma oranı yüzde 6,0’ya kadar inmiştir. Günlük vaka sayılarının istikrarlı olarak aşağı düştüğü görülmektedir. Muhtemelen mayıs ayının ortasında 1000 seviyesinin altına inilebilecektir. İzolasyon önlemleri ise sürmektedir. 31 şehirde yine hafta sonu ile birleşerek 3 gün boyunca sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanmıştır. Çok sayıda küçük belde de tam izolasyon önlemleri uygulanmaktadır. Mayıs ayı içinde sıkı izolasyon önlemleri sürecektir. Bununla birlikte Türkiye’de de izolasyonların kaldırılmasına yönelik olarak planın mayıs ayı içinde açıklanması beklenmektedir.
Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüsün ekonomi üzerindeki etkileri nisan ayında oldukça sert yaşanmıştır. Etkiler iki yönlü olmuştur. İlk olarak iktisadi faaliyetler yüzde 60 oranında daralmıştır. Diğer yandan mali piyasalarda da baskı artmıştır. İktisadi faaliyetlerin önemli bir bölümü nisan ayında zorunlu veya ihtiyari olarak kapalı kalmıştır. Nisan ayında imalat sanayinde kapasite kullanım ortanı yüzde 66 olmuştur. İhracat yüzde 38 gerilemiştir. Turizm ve diğer hizmet sektörlerinde ise daha yüksek küçülmeler sürmüştür. Kredi kartı ile yapılan harcamalar yılın ilk 10 haftası ortalamasına göre yüzde 64 daralmıştır. Açıklanan paketlerden sağlanan destekler için ise yoğun başvurular yapılmıştır. Kullanımlar ise kademeli olarak artmaktadır. Mali tarafta ise TC. Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinde hızlı bir gerileme yaşanmaktadır. Türkiye’nin CDS risk primi nisan ayı boyunca 600 puan seviyelerinde gerçekleşmiştir. Türk lirası ise son hafta içinde yine hızlı değer kaybetmiş ve 7 TL’yi aşmıştır. TC. Merkez Bankası ise açıklanan desteklerin kaynak ihtiyacını karşılamak için hızlı bir parasal genişlemeye başlamıştır. Tüm bu gelişmelere paralel olarak Mayıs ayında da finansal istikrar üzerinde baskı artarak devam edecektir.