GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri - 5
Dünya’da Gelişmeler
3 Nisan tarihindeki günlük 89 bin vaka sayısı sonrası izleyen günlerde vaka sayıları bu zirvenin altında kalmıştır. Ancak haftanın son günü itibariyle 103.249 yeni vaka gerçekleşmiştir. Bu veriler değerlendirildiğinde korona virüs salgınının dünya genelinde zirveye ulaştığı ve yayılma etkisinin halen sürdüğü görülmektedir. Özellikle ABD, İngiltere ve İspanya’da yeni vaka sayıları artışını sürdürmektedir. Bu nedenle dünyada vaka sayısında gerileme başladı demek için halen erkendir. Salgın Afrika’da ve Güney Doğu Asya’da etkisini yeni artırmaktadır. Dünya genelinde iyimser tahmin ile haziran ayı ortasında salgın etkisinin en aza ineceği öngörüsü korunmaktadır. Aşı çalışmaları da sürmektedir. Ancak henüz nihai bir sonuca ulaşılamamıştır.
Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüs salgınının dünya ekonomisi üzerindeki etkileri özellikle nisan ayında daha belirgin şekilde ortaya çıkmıştır. Nisan, izolasyonların en yüksek olduğu ay olarak yaşanmaktadır. Bu nedenle iktisadi faaliyetler ve talep nisan ayında dip yapmıştır. Sanayi ve hizmetler sektörlerine ilişkin öncü PMI verileri çok sert daralmalar yaşandığını göstermektedir. Sanayi üretimi ve ihracatta yüzde 40’a varan küçülmeler oryaya çıkmıştır. Merkez Bankalarının piyasalara destekleri artarken IMF gibi uluslararası kuruluşlar da en az gelişmiş ülkelere yardım için yeni olanaklar yaratmaktadır. ABD yeni destek paketi açıklarken AB orta bir paket üzerinde anlaşamamıştır. Son haftanın olumlu gelişmesi bazı ülkelerde küçük ölçekli iktisadi faaliyetlerin başlamasına izin verilmesi olmuştur. Yine başta AB ülkeleri olmak üzere mayıs ayında kademeli ve daha kapsamlı açılışlar için planlamalar yapmaktadırlar.
Türkiye’de Gelişmeler
Türkiye’de korona virüs salgınının yayılma hızı 17-24 Nisan haftasında ilk kez yavaşlamıştır. 25 Nisan akşamı itibariyle vaka sayısı 107.773, vefat sayısı 2.706 olmuştur. Bu sayılar 16 Nisan tarihi itibariyle 74.193 vaka ve 1.643 vefat şeklindeydi. Bu hafta içinde günlük vaka sayıları önce 4 bin seviyesinin altına inmiş, 3 bin seviyesine yaklaşmış ve 25 Nisan günü 2.867 ile yeniden 3 bin seviyesinin altına inmiştir. Günde yapılan test sayısı 40 bin seviyesine yaklaşmıştır ve pozitif sonuç alınma oranı yüzde 7,5’e kadar inmiştir. Günlük vaka sayılarının aşağı yönlü olmaya başladığı görülmektedir. İzolasyon önlemleri sürmektedir. 31 şehirde bu kez hafta sonu ile birleşerek 4 gün boyunca sokağa çıkma kısıtlamaları uygulanmıştır. Çok sayıda küçük belde de tam izolasyon önlemleri uygulanmaktadır. Salgın muhtemelen mayıs ayından itibaren kontrol altına alınmış olacaktır.
Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüsün ekonomi üzerindeki etkileri nisan ayında oldukça sert yaşanmaktadır. İktisadi faaliyetlerin önemli bir bölümü kamu tarafından kapatılmıştır veya ihtiyari kararlar ile kapalıdır. Nisan ayında imalat sanayinde kapasite kullanım ortanı yüzde 66 olmuştur. Sanayide üçte birlik bir üretim kaybı görülmektedir. İhracat ise 1-24 Nisan tarihleri arasında yüzde 38,8 gerilemiştir. Turizm ve diğer hizmet sektörlerinde ise daha yüksek küçülmeler yaşanmaktadır. Kredi kartı ile yapılan harcamalar yılın ilk 10 haftası ortalamasına göre yüzde 66 daralmıştır. 25 Nisan itibariyle açıklanan paketlerden sağlanan destek 200 milyar TL’ye yaklaşmıştır. Ancak bütçe yüksek açık vermeye başlamıştır. TC. Merkez Bankası beklentilerin üzerinde faizlerini 100 baz puan indirmiştir. Türk lirası ise son hafta içinde yine hızlı değer kaybetmiş ve 7 TL’ye ulaşmıştır. Türkiye’nin CDS risk primi 600 puan seviyelerinde gerçekleşmiştir. Nisan ayında bir yandan iktisadi faaliyetler dip yaparken, diğer yandan finansal istikrara ilişkin endişeler artmaktadır.