GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri - 4
Dünya’da Gelişmeler
Bu veriler değerlendirildiğinde korona virüs salgınının dünya genelinde zirveye ulaştığı ve yayılma etkisini kaybetmeye başladığı görüşü artmaktadır. Bununla birlikte özellikle ABD ve AB’de günlük verilerde dalgalanma sürmektedir. Bu nedenle dünyada vaka sayısında zirveye ulaştı demek için halen erkendir. Özellikle ABD’de günlük vaka ve ölüm sayıları halen çok yüksek gerçekleşmektedir. Salgın Afrika’da da etkisini artırmaktadır. Dünya genelinde iyimser tahmin ile Haziran ayı ortasında salgın etkisinin en aza ineceği öngörüsü korunmaktadır. Aşı çalışmaları da sürmektedir. Ancak henüz nihai bir sonuca ulaşılamamıştır.
Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüs salgınının dünya ekonomisi üzerindeki etkileri özellikle nisan ayında daha belirginleşmiştir. 13-17 Nisan tarihleri arasında Dünya Bankası ve IMF yıllık bahar toplantıları ilk kez telekonferans yöntemiyle yapılmıştır. Açıklanan tüm raporlar özellikle ikinci çeyrekte dünya genelinde yüzde 10’un üzerinde daralma olacağını öngörmektedir. Toparlanma hızına ve takvimine ilişkin olarak ise iyimser senaryolar üçüncü çeyreği, kötümser senaryolar 2021 yılı ilk yarısını işaret etmektedir. Nisan, izolasyonların en yüksek olduğu ay olarak yaşanmaktadır. Bu nedenle iktisadi faaliyetler ve talep nisan ayında dip yapmaktadır. Bu çerçevede Merkez Bankalarının piyasalara destekleri artarken IMF gibi uluslararası kuruluşlar da en az gelişmiş ülkelere yardım için yeni olanaklar yaratmaktadır. IMF’ye başvuran ülke sayısı 96’ya ulaşmıştır. Dünya ekonomisinde bu hafta içinde yaşanan olumlu gelişme özellikle Avrupa’da iktisadi faaliyetlerin kademeli olarak yeniden açılmasına yönelik verilmeye başlanan takvimler olmuştur. Almanya mayıs başından itibaren geri dönüşü hızlandıracaktır.
Türkiye’de Gelişmeler
Türkiye’de korona virüs salgınının yüksek yayılma hızı 11-17 Nisan haftasında devam etmiştir. 16 Nisan akşamı itibariyle vaka sayısı 74.193, vefat sayısı 1.643’e ulaşmıştır. Bu sayılar 10 Nisan tarihi itibariyle 42.282 vaka ve 908 vefat şeklindeydi. Bu hafta içinde günlük vaka sayıları 4 bin seviyesinin üzerinde kalmıştır. Günde yapılan test sayısı 30 bin seviyesini aşmıştır ve yüzde 13-15 arasında pozitif sonuç alınmaktadır. Salgın halen Türkiye’de yükselme eğilimindedir. Bu nedenle salgına karşı izolasyon önlemleri de arttırılmaktadır. 31 şehirde geçen hafta sonu olduğu gibi 17-19 Nisan hafta sonu sokağa çıkma yasağı uygulanacaktır. Buna rağmen büyük şehirlerde ve özellikle İstanbul’da salgın çok daha etkili olmaktadır. Çok sayıda küçük belde de ise tam izolasyon önlemleri uygulanmaktadır. Salgının artış eğilimi muhtemelen nisan ayının son haftasına kadar sürecektir.
Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüsün ekonomi üzerindeki etkileri nisan ayında çok daha sert hissedilmeye başlanmıştır. İktisadi faaliyetlerin önemli bir bölümü kamu tarafından kapatılmıştır veya ihtiyari kararlar ile kapalıdır. Sanayi üretiminin yarısı 11-17 Nisan haftasını da kapalı geçirmiştir. İhracat ise 1-15 Nisan tarihleri arasında yüzde 40,4 gerilemiştir. Tekstil, hazır giyim, otomotiv gibi sektörlerde aynı tarihlerde gerileme yüzde 60’ın üzerindedir. Turizm sezonunun açılışının ötelenmesi de bu alanda önemli sıkıntı yaratmaya başlayacaktır. Şirketler bu sert daralma nedeniyle hükümetin ve merkez bankasının açıkladığı desteklere yoğun başvurular yapmaya devam etmektedir. Ancak geri dönüşler halen yavaş gerçekleşmektedir. 11-17 Nisan haftasında iki ayrı kanun ile desteklerde iyileştirmeler yapılmıştır. Ekonomi yönetimi süreci IMF dahil hiçbir uluslararası kuruma başvurmadan sürdüreceğini açıklamıştır. Bu nedenle 11-17 Nisan haftasında mali sektörde baskı artmaya başlamıştır. Türk lirası son hafta içinde hızlı değer kaybetmeye devam etmiştir. Dolar 7,0 TL seviyesine yaklaşmıştır. Türkiye’nin CDS risk primini 500-600 puan arasında dalgalanmıştır. Nisan iktisadi faaliyetlerin dip yapacağı, mali oynaklığın en yüksek olacağı ay olarak yaşanmaya devam edecektir.