GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri - 3
Dünya’da Gelişmeler
Çin salgının ortaya çıktığı Wuhan’da izolasyonu 8 nisan tarihinde kaldırmıştır. Avrupa’da da yeni vaka sayıları azalma eğilimine girmiştir. ABD’de ise vaka sayılarında henüz artış yavaşlarken ölüm sayıları halen artmaktadır. Salgın yeni olarak Afrika’da etkisini hızla artırmaktadır. Tüm ülkelerde salgının 50. günlerde zirveye ulaştığı ve ardından durağanlaştığı, Çin öreğinde olduğu gibi de 100.günde etkisini kaybettiği görülmektedir. Dünya genelinde iyimser tahmin ile Haziran ayı ortasında salgın etkisinin en aza ineceği tahmin edilmektedir.
Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüs salgınının dünya ekonomisi üzerindeki etkileri daha belirginleşmiştir. Dünya Bankası ve IMF 2020 yılı için dünya ekonomisinin küçüleceği öngörüsünde bulunmuştur. Özellikle ikinci çeyrekte dünya genelinde çift haneli ve çok sert bir daralma yaşanmaktadır. Dünya Ticaret Örgütü de 2020 ticaret tahminlerini açıklamıştır. DTÖ’nün iyimser senaryosu içinde dünya ticareti 2020 yılında yüzde 13, kötümser senaryosu içinde ise yüzde 32 daralacaktır. Merkez Bankaları bu hafta içinde de yeni önlemler almaya devam etmiştir. ABD merkez bankası FED 9 nisan perşembe günü 2,3 trilyon dolarlık yeni bir finansmana paketi açıklamıştır. Mevcut paketler şimdilik küresel mali sistemde yeni bir krizi engellemektedir. Ancak iktisadi faaliyetler dip seviyede bulunmaktadır. Çin’de yeniden iktisadi faaliyetlerin başlaması ise olumlu bir gelişmedir. Uluslararası çalışma örgütü şu anki mevcut izolasyon önlemleri ile dünya istihdamının yüzde 81’nin işbaşında olmadığını açıklamıştır. Bu gelişmeler çerçevesinde dünya genelinde iktisadi faaliyetlere geri dönüş tarihi olarak haziran gösterilmektedir.
Türkiye’de Gelişmeler
Korona virüs salgınının Türkiye’de yayılma 6-10 nisan haftasında hızlanmıştır. 9 Nisan akşamı itibariyle vaka sayısı 42.282, vefat sayısı 908’e ulaştı. Bu sayılar 2 Nisan tarihi itibariyle 18.135 vaka ve 356 vefat şeklindeydi. Bu hafta içinde günlük vaka sayıları 4 bin seviyesini aşmıştır. Bunda yapılan test sayısındaki artış da etkili olmaktadır. Günde yaklaşık 28-30 bin test yapılmaya başlanmıştır ve yüzde 15 oranında pozitif sonuç alınmaktadır. Salgın halen Türkiye’de yükselme eğilimindedir. Bu nedenle salgına karşı izolasyon önlemleri de arttırılmaktadır. 31 şehirde giriş ve çıkışlar yasaklanmıştır ve kontrollü olarak yapılmaktadır. Buna rağmen büyük şehirlerde ve özellikle İstanbul’da salgın çok daha etkili olmaktadır. Çok sayıda küçük belde de ise tam izolasyon önlemleri uygulanmaktadır. Türkiye’de salgının artış eğilimi muhtemelen nisan ayının son haftasına kadar sürecektir.
Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüsün ekonomi üzerindeki etkileri nisan ayında çok daha sert hissedilmeye başlanmıştır. İktisadi faaliyetlerin önemli bir bölümü kamu tarafından kapatılmıştır veya ihtiyari kararlar ile kapalıdır. Sanayi üretiminin yarısından fazlası bu haftayı kapalı geçirmiştir. İhracat ise 1-9 nisan tarihleri arasında yüzde 34,6 gerilemiştir. Tekstil, hazır giyim, otomotiv gibi sektörlerde aynı tarihlerde gerileme yüzde 60’ın üzerindedir. Turizm sezonunun açılışı da 30 mayısa ötelenmiştir, ki bu tarihte bile başlaması oldukça güçtür. İktisadi faaliyetlerdeki bu sert daralma nedeniyle hükümetin ve merkez bankasının açıkladığı desteklere yoğun başvurular yapılmaktadır. Ancak geri dönüşler uzamakta ve yeterli kaynaklara erişilememektedir. Türk lirası son hafta içinde değer kaybetmeye devam etmiştir. Dolar 6,80 TL seviyesine kadar yükselmiş sonra bir miktar geri çekilmiştir. Türkiye’nin CDS risk priminin 600 puanı aşması haftanın en olumsuz gelişmesi olmuştur. Nisan iktisadi faaliyetlerin dip yapacağı, mali oynaklığın en yüksek olacağı ay olarak yaşanmaya devam edecektir.