GYİAD Ekonomi Raporu: Koronavirüs Salgınının Türkiye ve Dünya Ekonomisine Etkileri
Dünya Ekonomisinde Gelişmeler
Dünya ekonomisine ilişkin olarak yapılan değerlendirmelerde 2020 yılında küresel ekonominin küçüleceği tahmin edilmeye başlandı. Daha önceki değerlendirmeler ikinci çeyrekte daralma sonrası üçüncü çeyrekten itibaren hızlı bir toparlanma ve 2020 yılında yüzde 2,0 büyüme şeklindeydi. 23 Mart haftasında başta IMF olmak üzere çok sayıda kurum korona virüs salgınının 2008 küresel krizinden daha ağır sonuçlar yaratacağı konusunda benzer açıklamalar yaptılar. İkinci çeyrekte tüm ülkelerde çok sert daralmalar yaşanacak. Sonrası belirsiz. Tüm bu nedenlerle başta FED olmak üzere tüm ülke merkez bankaları yine 23 Mart haftasında olağan üstü genişletici destek paketleri ilan ettiler. Yine başta ABD olmak üzere Almanya ve diğer ülkeler mali destek paketleri açıklıyorlar. Tüm bu paketlerde dört öncelik var; sağlık harcamalarını arttırmak, istihdamı korumak, düşük gelirli kesimlere kaynak aktarmak ve en önemlisi de firmaları yaşatmak. Merkez Bankalarının destekleri ve hükümetlerin önlemleri nasıl etki yapacak zaman gösterecek. Nitekim mali piyasalarda halen güven kaybı varken, reel sektörde de kapatmalar ile iş hacmi hızla gerilemeye devam ediyor.
Türkiye’de Gelişmeler
Korona virüs alınan önlemlere rağmen Türkiye’de de yayılmaya devam ediyor. 26 Mart akşamı itibariyle 3.629 vaka ve 75 vefat bulunmaktadır. Türkiye karantina, sokağa çıkma yasağı veya tüm işyerlerinin kapatılması gibi önlemlere başvurmadan kademeli kapatmalara giderken, halen sanayi üretimini açık tutarak korona virüs salgını ile mücadeleyi sürdürmeye çalışmaktadır. Okulların 30 Nisan’a kadar uzaktan eğitime devam edecek olması sürecin zamanlamasına ilişkin olarak önemli işaretler vermektedir.
Türkiye Ekonomisinde Gelişmeler
Korona virüsün ekonomi üzerindeki etkileri özellikle mart ayının son iki haftasında çok daha fazla hissedilmeye başlanmıştır. İlk olarak çok sayıda sektör ve işyerinde kapatma kararları alınmıştır. Ardından mali piyasalarda dünyaya paralel önemli kayıplar yaşanmıştır. Sanayide firmalar kapatmalara gitmiştir. Taşımacılık, lojistik, ulaştırma ve turizm başta olmak üzere en çok hizmetler sektörü olumsuz etkilenmiştir. Mart ayının ikinci yarısında iktisadi faaliyetlerde sert bir yavaşlama/duraklama yaşanmaktadır. İhracatta da yüzde 10’nun üzerinde gerileme görülmektedir. Tüm bu gelişmeler karşısında ilk olarak TC. Merkez Bankası likidite önlemleri almıştır. Ekonomi yönetimi de üst üste destek paketleri açıklamıştır. Kredi ertelemeleri, vergi ve diğer kamu yükümlülüklerinde ötelemeler, kısa çalışma ödeneği ile telafi çalışma süresi düzenlemeleri, Eximbank kredilerinde ötelemeler, kamu bankalarından yeni kredi paketleri gibi çok sayıda önlem 26 Mart tarihi itibariyle hayata geçmiştir. Önlemlerin etkileri hem mali piyasalarda hem de reel sektörde izlenecektir.